KARS İLİNDE KIŞ MEVSİMİ VE KARS EVLERİ

KARS İLİNDE KIŞ MEVSİMİ

Kışlar uzun ve soğuk geçtiğinden de­ğişik bir ısınma yöntemi geliştirilmiştir. Odaları ayıran duvarın köşesinde bu oda­lara yarım daire biçiminde çıkıntılı "galan­ka" denilen büyük bir soba yerleştirilmiş­tir. Sobanın altı demir döküm, üstü tavana dek uzanan ve yukarıya doğru daralan geniş saç boru biçimindedir. Böylece bir oda­da yanan sobayla iki ya da dört oda ısınabilmektedir. Mutfaklarda da"peç" denilen fı­rın ve büyük kuzineler vardır. Fırının üstü, iki kişinin yatabileceği genişlikte çıkıntılı­dır. Çok soğuk kış gecelerinde burada ya­tılabilmektedir. Mutfağın altında kiler bu­lunmaktadır.

Belli bir mimari kültürün ürünü olan bu yapılar gün geçtikçe azalmakta, yok ol­maktadır. İsmail Habib Sevük ,yöreye iliş­kin gözlemlerinde Kağızman'ı şöyle anlatı­yor: "Beş altı bin nüfuslu Kağızman'ın her evi bir bahçe içinde...Sokaklar bahçelerin çitleriyle çizilmiş yeşil birer hülya gibi.

KARS EVLERİ

Evler hep birer katlı, kagir, beyaz ve hep şırıltılı arklar içinde bahara sarılmış ev­ler...

Evler o kadar seyrek ki kasabanın boyu altı kilometreyi, eni dört  kilometre­yi buluyor." İşgal döneminin, Anadolu 'ya yaban­cı yerleşme kültürü, köylerde de  gözlenmektedir.  Kars, Selim, Susuz ve Arpaçay ilçelerinde  rastlanan   "yol boyu köyleri"putürdendir.  Kar tutmaması için çatılar dik ve yüksek yapılmıştır. Ana yola ba­kan ön bahçeye "efkere", arkadaki bostanlığa "topuzar" denilmektedir.

Kars ve çevresinde  doğa  koşularına ve tarımsal üretime bağlı olarak "küme köy" biçimli toplu yerleşmeler yoğundur. Bunlar bir  alan  çevresine  çember  biçimi dizilmiş evlerden oluşmaktadır. Ortada cami vardır. Evler tek katlı,  hafif eğimli, kubbemsi toprak damlı, taş yapılardır. Yörede bol bulunan taşlar (bazalt , andezit, tüf) yapıların ana malzemesidir.

Duvarlar çamur harçla örülür. Cam yada kavak hatıllarla desteklenir. İlin güney ke­simlerinde kerpiç, orman içi köylerde ise ahşap da kullanılmaktadır. Pencereler kü­çük ve tavana yakındır. Evler oda, mutfak, kapalı avlu, ahır, samanlık, tezeklik vb bölümlerden oluşmaktadır. Köy çevresinde küçük sebze ve meyve bahçeleri , tarla ve meralar bulunmaktadır.