KARS ARICILIK VE KÜMES HAYVANCILIĞI

Arıcılık

Kars ili, Türkiye'nin arıcılıkta önde gelen illerinden birisidir. Bitki örtüsünün arıcılığa elverişli olması, çiçek türü ve bolluğu, eşsiz lezzet ve kalitede bal üretimi­ne uygun bir  ortam oluşturmaktadır. Arının besinini yalnız çiçeklerden alması,  toplama ve yığma gibi bir yükü olmaması, diğer hayvanların besini aleyhine çalışmaması, aksine polinasyonu sağlayarak bitkisel  üretime katkıda bulunması sebe­biyle yörede büyük ve küçükbaş hayvancılığın yanında en esaslı gelir kaynakların­dan biri olagelmiştir.

Kars balı lezzet ve kalitesinin yanında diğer ballara nazaran daha hafif ve haz­mının kolay olması özelliğiyle de öne çıkmakta ve yurt çapında talep edilmektedir .

Kars Tarihi üzerine bir çok de­ğerli esere imza atan tarihçi Prof. Dr. M. Fahrettin KIRZIOĞ­LU, Osmanlı sarayında Kağız­man yöresi ballarının tüketil­diğini belirtmektedir.

Kars, Türkiye'deki toplam arı kovanı sayısı ve bal üreti­mi bakımından önemli iller­ dendir. Zira ülkedeki toplam arı kovanlarının %1 ,13 ' üne, toplam bal üretiminin ise %1 , 25 'ine sahiptir. Ayrıca Kars'taki arıcılık, kovan başı­na bal verimliliği bakımından Türkiye ortalamasının üzerin­dedir.

Kümes Hayvancılığı

Kars ilinde kümes hayvanlarından tavuk ve kaz sayı olarak en önemli türlerdir. İlde tavukçuluk pazar için üretim yapacak kadar gelişmemiştir. Bunun başlıca ne­denleri; ilin iklim şartlarının olumsuzluğu,  büyük  tüketim  merkezlerine uzaklığı  ve ulaşım imkanlarının kısıtlı olması yanında, son yıllar da artan göç nedeniyle iç tüketimin ticari amaçlı üretimi teşvik edecek boyutlarda olmamasıdır. 1996 yılı itibariyle ilde 193.800 tavuk bulunmaktadır. Bunun 8.000'i (%4,13) et tavuğu, .185.800 ' ü (%95,87) ise yumurta tavuğudur. Bu sayılarla Kars Türkiye tavuk varlığının %0,11'ine sahiptir.

1999 yılında ildeki yumurta üretimi 1356 Ton, tavuk eti üretimi ise 17 tondur. Kars ili 1999'da ülkenin yumurta üretiminin %0,11 'ini, tavuk eti üretiminin de %0,0032'si gibi küçük bir değerini gerçekleştirmiştir.

Kümes hayvancılığı bakımından ildeki asıl üretim konusu kazcılıktır. Hatta ül­kemizde kazcılığın ilimiz ve civarına özgü bir hayvancılık dalı olduğu söylenebilir . Zira Kars 113.620 adet ile Türkiye kaz varlığının %5,99 gibi büyük bir payına sahiptir: Daha önce Kars'ın bir ilçesi olan Ardahan ile birlikte ilimiz toplam kaz  varlığı­nın %19,7 5'ini elinde bulundurmaktadır. ildeki kaz eti üretimi 1997 yılında yaklaşık 10 tondur.

Kars ve civarının Türkiye genelinden bu kadar büyük bir pay almasında yöre­nin iklim yapısının uygunluğu önem taşır. Çünkü, kazlar soğuk iklim şartlarına da­ yanıklı hayvanlardır. Bu ise oldukça sert bir iklime sahip ilde diğer kümes hayvanlarından  ziyade  kaz  beslemenin   tercih  edilmesine   sebep  olmaktadır.  İlde   kazcılık geleneksel usullerle yapılmaktadır ve sadece ailenin et ihtiyacını karşılamaya yöne­liktir.  

Yetiştirilen  kazlar  sonbaharda   kesilerek,  etleri  kurutulmak   suretiyle   kışlık  et ihtiyacını karşılamak üzere saklanır. Kaz tüylerinden ise yastık yapımında faydala­nılmaktadır.

Ayrıca ilde 43.300 hindi ve 17.920 ördek  bulunmaktadır.  1999  yılında  4  ton hindi, 1 ton da ördek eti üretilmiştir. Kars , Türkiye hindi varlığının %0 ,82'sine, ördek varlığının ise %0 ,90 'ına sahiptir.